Andrzejki przez długi czas były jednym z ciekawszych zwyczajów późnej jesieni – obecnych zarówno w domach, jak i w szkołach. Wszyscy kojarzymy je z wróżbami i tematycznymi imprezami w gronie znajomych lub rodziny. Choć dziś nie są już tak powszechne jak kiedyś, warto dowiedzieć się nieco więcej na temat tradycji związanych z ich obchodami.
Wróżby – charakterystyczny element zabaw andrzejkowych
Początki andrzejkowych zabaw były o wiele poważniejsze, niż moglibyśmy sądzić. W XVIII i XIX wieku młode kobiety traktowały je niemal jak rytuał przejścia, bo wierzono, że noc św. Andrzeja sprzyja podpowiedziom dotyczącym przyszłego zamążpójścia. Nie chodziło o lekką zabawę przy muzyce, lecz o szukanie znaku: kto stanie na ich drodze, czy w ogóle staną na ślubnym kobiercu, a jeśli tak – kiedy.
Wróżby odbywały się najczęściej w ciszy, w gronie panien, bez mężczyzn i bez głośnych żartów. Współczesne andrzejkowe imprezy są tego zupełnym przeciwieństwem, ale dzięki temu łatwo zobaczyć, jak bardzo tradycja z czasem zmienia swój charakter i dostosowuje się do współczesności.
Lanie wosku i zabawa cieniem
Najbardziej znanym zwyczajem pozostaje przelewanie wosku przez klucz. To właśnie klucz miał otwierać „drzwi” do wiedzy o przyszłości. Najciekawszy był moment oglądania cienia powstałego z wosku. Każdy widział w nim coś innego: kształt zwierzęcia, narzędzia, rośliny albo jakąś scenę. Właśnie te skojarzenia miały stanowić klucz do odczytania przyszłości.
Buty, kubki i lustra
Andrzejki mają bogaty zestaw wróżb – część z nich brzmi dziś jak zabawa z dziecięcej kolonii, ale kiedyś traktowano je bardzo poważnie. Najpopularniejsze z nich to:
- przesuwanie butów do progu, by zobaczyć, która dziewczyna pierwsza wyjdzie za mąż;
- kubki skrywające „przyszłość” – obrączkę, różaniec, pieniążek czy liść; wybór kubka miał wskazać, co czeka wróżącego.
Zdarzały się też znacznie bardziej nastrojowe zwyczaje, chociaż dziś brzmią trochę jak sceny z gotyckiej powieści. Jednym z nich było patrzenie w lustro o północy, w świetle świecy. Wierzono, że w ten sposób można zobaczyć twarz przyszłego męża.
Zapomniane katarzynki
Mało kto pamięta, że kiedyś istniał też „męski odpowiednik” andrzejek. Chodzi o katarzynki, obchodzone 24 listopada. Kawalerowie liczyli wówczas na wskazówki dotyczące przyszłej żony. Z czasem zwyczaj niemal całkowicie zanikł, bo mężczyźni chętniej uczestniczyli w zabawach organizowanych w andrzejki u kobiet. W ten sposób andrzejki stały się świętem dla wszystkich, a nie tylko dla panien.
Andrzejki dzisiaj
Choć dziś forma andrzejek bywa różna, jedno się nie zmienia: chęć spędzenia czasu z innymi. W wielu domach i szkołach zwyczaj wciąż żyje. A jeśli ktoś planuje większą imprezę firmową czy prywatną – zachęcamy do ułatwienia sobie organizacji i zamówienia naszego cateringu. Wystarczy wybrać kilka propozycji z naszego zestawu, a od razu pojawia się gotowy zestaw przekąsek i dań, które można postawić na stół. Do tego zespół albo dobry DJ i już można spędzić przyjemnie czas w gronie bliskich.
Warto przygotować takie spotkanie, choćby po to, by podtrzymać tradycję i pokazać ją młodszym. My w Młynie Gąsiorowo też o to dbamy – andrzejki i katarzynki są jednym z tematów naszych szkolnych wycieczek, dzięki czemu dzieci mogą poznać dawne zwyczaje i wziąć udział w zabawach andrzejkowych. Zapraszamy też do wspólnej zabawy – 29 listopada organizujemy Bal Andrzejkowy:
